Fysiek domein

Heemskerk ontplooit zich in een vitale regio op een duurzame en vernieuwende manier als een groene, aantrekkelijke en dorpse gemeente. Een proactieve gemeente neemt de regie en biedt ruimte aan markt en samenleving.
Om hier invulling aan te geven richt Heemskerk zich op 5 thema's die daar het fundament voor vormen. Een aantrekkelijk Heemskerk om in te wonen en te werken. Een gezond Heemskerk voor mens, plant, dier en de aarde. Een mobiel Heemskerk met schone manieren van vervoer en veilige verbindingen. Een levendig Heemskerk dat plezierig is om te bezoeken en in te verblijven. Een karakteristiek Heemskerk dat trots is op haar identiteit, haar landschap en haar historische elementen.

Waar en voor wie wordt in de komende jaren woningen gebouwd in Heemskerk? Kan daarbij meteen ingespeeld worden op klimaatveranderingen en het overgaan op duurzame energie? Op welke wijze verplaatsen onze inwoners zich in de meer digitale samenleving, waarin er misschien meer vrije tijd is en mensen massaal thuiswerken? Voor deze vraagstukken en nog vele andere opgaven wordt richting gegeven met een omgevingsvisie. De stip op de horizon voor allerlei nieuwe plannen ter verbetering van onze sociale en fysieke leefomgeving.

De omgevingsvisie ligt op koers. De toekomstdialoog op basis van de nota van uitgangspunten heeft geleid tot een kern van de visie. Met dit instrument als basis is de omgevingsvisie opgezet. De vertaling van de ambitie naar de uitvoering vindt plaats in programma's.

Naast de visie en programma's is het omgevingsplan één van de belangrijkste nieuwe instrumenten waarin regels over de fysieke leefomgeving worden opgenomen. De voorbereiding voor het ontwikkelen van het Omgevingsplan Heemskerk is gestart. We gaan dit plan maken in samenwerking met inwoners, bedrijven en andere stakeholders. Voor 2029 moet de gemeente een Omgevingsplan hebben. Totdat het omgevingsplan is vastgesteld blijven de huidige bestemmingsplannen geldig. Wel worden deze, wanneer de Omgevingswet ingaat, automatisch samengevoegd en vormen zij samen voorlopig het omgevingsplan totdat de transformatie heeft plaatsgevonden.

Omgevingswet

De implementatie van de Omgevingswet is een grote transitie in het Fysiek domein. De stelselherziening met nieuwe instrumenten, een digitaal stelsel met aanpassingen op onze ICT-systemen, nieuwe processen en een andere manier van werken heeft een stevige impact. Tegelijkertijd sluit de transitie ook prima aan bij de leidende principes van onze organisatievisie: 'wendbaar, van buiten naar binnen en samenwerken en sturen. Vanuit die principes geven we richting aan de transitie en de andere manier van werken binnen de Omgevingswet. De ruimte die wij krijgen en de kansen die dat biedt gaan we doorgeven aan onze inwoners en initiatiefnemers.

Veiligheid

De gemeente heeft een belangrijke, regisserende rol op het gebied van openbare orde en veiligheid.
Niet alleen voor de inwoners, maar ook voor de bedrijven en instellingen die op haar grondgebied gevestigd zijn. Ook de samenwerkende partners zoals de politie, maatschappelijke organisaties en burgers spelen een belangrijke rol bij het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Belangrijke thema’s zijn zonder andere High impact crimes, huiselijk geweld, jeugdoverlast, contra terrorisme, drugsaanpak en cybercrime. De regionale samenwerking op deze onderwerpen wordt de komende jaren geïntensiveerd en gaat meer inzet van de organisatie vragen.
De aandacht voor de veiligheid van evenementen is sterk toegenomen. Ook neemt het aantal en de omvang van de evenementen toe. Daarbij is er een sterke roep van bestuur en samenleving om verduurzaming.

Woningbouw

Voor de komende jaren is het belangrijk om te blijven investeren in de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad, een gevarieerde samenstelling van de woningvoorraad en de omgevingskwaliteit van onze wijken.
Bij het verbeteren van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad gaat verduurzaming ook een steeds belangrijkere rol spelen. Voor nieuwbouw zijn al duidelijke kaders benoemd, maar met name in de bestaande voorraad zijn hierin nog grote stappen te zetten. Daarbij is het wel van belang dat bij de stappen die gezet worden de betaalbaarheid voor de bewoner gegarandeerd wordt. Een duurzame woningvoorraad bestaat ook uit woningen die voor meerdere doelgroepen aantrekkelijk zijn en blijven; zowel jong als oud, gezond of mensen met een zorgvraag. Steeds meer mensen met een zorgvraag blijven zelfstandig wonen. Om dit mogelijk te maken moeten er voldoende passende woon-zorgconcepten geboden worden. Dit vormt een belangrijke uitdaging voor de komende jaren.
Vrijwel alle nieuwe woningen worden de komende jaren gerealiseerd op inbreidingslocaties, voornamelijk door een nieuwe invulling te geven aan locaties die niet optimaal gebruikt worden. En in de openbare ruimte die geen deel uitmaakt van onze hoofdgroenstructuur. Daarbij is een goede mix van doelgroepen en woningtypen op wijkniveau van belang.

Openbare groene ruimte

Bij de inrichting van de openbare ruimte wordt gestreefd naar een gezonde leefomgeving. In het bovenwijkse groen en landschap komt veel ruimte voor sociale ontmoeting, beweging, sport en spel. De gemeente kiest ervoor om de leefomgeving in te richten met het oog op een rijke biodiversiteit en maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie. Deze maatregelen worden ingevoerd in samenhang  met concrete revitaliserings- en bouwprojecten.

Energietransitie

In juni 2019 is het klimaatakkoord voor Nederland ondertekend. Daarin is beschreven dat Nederland de doelstelling heeft om in 2030 de uitstoot van CO₂  met 49% terug te dringen ten opzichte van 1990. In het klimaatakkoord zijn afspraken gemaakt om te komen tot een haalbare, betaalbare en uitvoerbare transitie voor gemeenten en inwoners.
De thema's 'haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar' passen bij het Heemskerkse uitgangspunt van 'slimme volger'. De energietransitie moet voor onze inwoners en eindgebruikers betaalbaar zijn en blijven.
De gemeente wil nadrukkelijk een regierol nemen in de energietransitie. Waar initiatieven in de samenleving ontstaan gaan we faciliteren. Waar dat niet vanzelf gebeurt, neemt de gemeente het voortouw.

De energietransitie is een langjarige opgave en gaat een grote impact hebben. Focus daarbij is de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen, energiebesparing, energieopslag en elektrisch vervoer. De eerste stappen in de voorbereiding zijn gezet met de RES en Transitievisie warmte.

Klimaat en duurzaamheid

Het klimaat verandert. De effecten van klimaatverandering zijn breder dan directe overlast ten gevolge van hitte, droogte, wateroverlast en (extra) bodemdaling. Er zijn ook gevolgen voor de volksgezondheid, de energievoorziening, ICT, transport en infrastructuur, landbouw en visserij en natuur. In het deltaprogramma is in 2015 afgesproken dat klimaatbestendig inrichten uiterlijk in 2020 integraal onderdeel is van het overheidsbeleid en dat Nederland in 2050 klimaatbestendig is.

Er liggen 3 grote opgaven op het gebied van duurzaamheid waarop we toekomstbestendig moeten handelen; klimaatneutraal (mitigatie, adaptatie), circulaire economie en duurzame gebiedsontwikkeling. Toekomstbestendig handelen houdt in dat multidisciplinair moet worden gekeken naar de leefomgeving en de openbare buitenruimte in het bijzonder. Naast de uitdagingen in het Fysiek domein stellen de ambities uit het Sociaal domein ook eisen aan de openbare leefomgeving.
Dat vervlechting van maatschappelijke opgaven vraagt om samenwerking wordt ook op landelijk niveau onderkend.

Economisch perspectief, recreatie en toerisme

Door te investeren in evenementen, cultuur, toerisme, onze winkelgebieden en samenwerking verbetert het verblijfs- en vestigingsklimaat in Heemskerk. De landelijke trend van online kopen slaat echter ook Heemskerk niet over. Dit betekent dat de komende jaren de behoefte aan winkelareaal flink afneemt. Met de inzet op een levendig, compact centrum en behoudt van krachtige lokale ondernemers wordt geprobeerd de krimp van het winkelareaal in het centrum beperkt te houden. Door in te zetten op verblijfskwaliteit en ruimte voor ontmoeting. Een levendige mix aan functies faciliteert een meer diverse en robuuste economie.

Onze bedrijventerreinen bieden vooral ruimte aan lokale en kleinschalige bedrijven. Dat blijft de inzet. Tegelijkertijd neemt de vraag vanuit de Metropoolregio toe. Om daarin te voorzien wordt in ieder geval ingezet op verdichting en intensivering van de huidige bedrijventerreinen.

De huisvesting van een aantal grotere zorgorganisaties is van aanzienlijk belang voor Heemskerk. Zij kunnen potentieel een belangrijke economische spil- en kennisfunctie vervullen in de gemeente. De kruisbestuiving met onderwijs en toeleveranciers zorgt voor synergie en biedt kansen voor toekomstige investeringen.

De trend onder agrarische bedrijven is schaalvergroting en clustering. Dat is terug te zien in het tuinbouwgebied van Heemskerk. Hierin wordt ook nog steeds geïnvesteerd. De investeringen richten zich vooral op de continuering van bedrijfsmatige processen en in minder mate op verduurzaming. Terwijl daar in het gebied en gegeven het type bedrijvigheid wel degelijk kansen liggen. Door in te zetten op samenwerking en clustering kunnen de mogelijkheden hiervoor vergoot worden.

De verschillende toonaangevende verblijfsvoorzieningen kunnen in kruisbestuiving met het compacte en levendige centrum en bijbehorende dorpse karakter aantrekkelijk zijn voor de door Amsterdam gewenste spreiding van het toerisme. Door steviger in te zetten op profilering binnen de Metropoolregio ligt daar een kans voor groei in Heemskerk.

Vast staat dat zwembaden ook de komende decennia een belangrijke rol spelen in de vitale lokale sportinfrastructuur. Maatschappelijke trends en ontwikkelingen op het gebied van vrijetijdsbesteding, aandacht voor gezond leven en bewegen en demografische ontwikkelingen hebben invloed op het gebruik en bezoek van zwembaden.
De gemeenten Heemskerk en Beverwijk hebben naar aanleiding van een onderzoek in 2013 besloten de huidige zwembadvoorzieningen voor in ieder geval 10 jaar in stand te houden. In een intentieovereenkomst van 2016 en in hun Collegeakkoord en -programma 2018-2022 hebben beide gemeenten daarnaast besloten een gezamenlijk onderzoek te willen doen naar de mogelijkheden voor een toekomstige gezamenlijke zwembadvoorziening. De eerste verkenning daartoe heeft geleid tot de keuze om het zogenaamde scenario 4, een gezamenlijke nieuwe zwembadvoorziening voor Beverwijk en Heemskerk, nader uit te werken in een vervolgonderzoek. Bij de verkenning zijn ook ramingen opgenomen voor ieder scenario. Scenario 4 is, zoals eerder gecommuniceerd, vooralsnog geraamd op een gezamenlijke investering van ruim € 30 miljoen en een significante verhoging van de exploitatielasten. Ook het behouden van het huidige zwembad de Waterakkers leidt door renovatie en onderhoudskosten tot fors hogere exploitatielasten voor de komende 20 jaar.

Mobiliteit en verkeersveiligheid

Het Rijk, provincies, gemeenten en de vervoerregio’s hebben samen met maatschappelijke partijen een nieuwe aanpak bedacht en beschreven om de verkeersveiligheid structureel te verbeteren. Alleen door samen te werken kan de veiligheid in het verkeer worden verbeterd, waarbij een ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid en kennis een bijdrage levert. Het SPV 2030 introduceert een nieuwe risico-gestuurde manier van kijken en samenwerken die momenteel regionaal en landelijk wordt opgezet.

Onze mobiliteitsopgave is ondersteunend aan de ontwikkeling van Heemskerk. Speerpunten zijn vooral bereikbaarheid en een goede ontsluiting in afstemming met de MRA-regio. Daarnaast zijn schonere en veiligere vormen van vervoer belangrijk. Daarvoor wordt het openbaar vervoer, de fiets en het gebruik van schone (deel)auto's gestimuleerd.
De nieuwe snelwegverbinding tussen de A8 en A9 moet een goede inpassing in het landschap krijgen, met respect voor de cultuurhistorie van het gebied en de leefkwaliteit van de omliggende woonwijken.
Bij de keuze voor behoud van de huidige ontsluitingsstructuur is de blik binnen die structuur op het verbeteren van de verkeersveiligheid gericht. En wordt gekozen voor goede bereikbaarheid van de omliggende stations.

Meerjareninvesteringsprogramma Openbare Ruimte

Om de verschillende beleidsdoelstellingen in Heemskerk te bereiken, is het onontkoombaar dat de verschillende vervangings- en ambitieprogramma’s op elkaar worden afgestemd om uiterlijk in 2050 een toekomstbestendige en duurzame gemeente te hebben gerealiseerd. Met dit als uitgangspunt kan het volgende resultaat worden voorgelegd: een integrale programmering (inclusief financieel kostenoverzicht) voor de komende 4 jaar als basis en een doorkijk naar de periode tot en met 2030 en daarna tot 2050 (inclusief een verwachting van de financiële behoefte). Het grote voordeel van de integrale aanpak is dat de werkzaamheden (kosten)efficiënt worden uitgevoerd zodat kan worden geanticipeerd op de kansen die zich voordoen en een multidisciplinaire aanpak mogelijkheden biedt om aanspraak te maken op extra subsidies.

Binnen het MJIP 2018-2023 zijn investeringen beschikbaar gesteld. Naar huidig inzicht en actualisatie van de uitvoeringsplanning is deze investeringsruimte toereikend om de planning 2021-2024 uit te kunnen voeren. Wél moet de bestemmingsreserve Houtwegen ingezet worden. Dit wordt bij de bestuursrapportage aangevraagd.